شتابدهنده، دستگاهی است که در آن ذرّات باردار (مانند: ذرات بنیادی، هسته اتمها یا اتمهای یونیزه شده، مولکولها یا قسمتهای مولکول) به وسیلهٔ میدانهای الکتریکی یا مغناطیسی تا سرعتهای بسیار زیادی شتابداده میشوند. بهطوریکه سرعت بسیاری از آنها، حتی تا نزدیکیهای سرعت نور میرسد. انرژی جنبشی ذره در این حالت به این ترتیب، به اندازه چندین برابر انرژی در حال سکون آن میباشد (رجوع شود به همارزی جرم و...